Günümüzün önemli meselelerinden biri olan dil yozlaşması; bundan 110 yıl önce Osmanlı Devleti tarafından bugünkünden çok daha titiz bir şekilde takip edilmekteydi. Dil meselesine ehemmiyet gösteren devlet adamlarından dönemin Nablus mutasarrıfı Süleyman Fethi Bey; 1911 tarihli raporunda Kudüs, Beyrut ve Yafa gibi şehirlerde özellikle genç nüfusun İngilizce, Fransızca konuştuğunu ancak devletin resmi dilini konuşamayacak kadar yozlaşmış durumda olduklarını anlatmaktadır. Devletin büyük bir sürat ve özenle lisan meselesine müdahale etmesi gerektiğini savunan Süleyman Fethi Bey, Mescid-i Aksâ ve Sahratullahü’l-Müşerrefe etrafında bulunan dükkânların eskiden olduğu gibi yeniden mektep olarak kullanılmalarını önermiş bu suretle lisanı yeniden canlandırmayı amaçlamıştır.
Mutasarrıf; sözlerinin devamında “nezaket ve ehemmiyet-i mevkiiyesi derkâr bulunan Kudüs-i Şerif’de” Mısır’daki Camiü’l-Ezher’e muadil bir üniversite kurulmasını teklif etmiştir. Böylece hem devletin resmi dili olan Türkçe hem de bölge halkının ana dili olan Arapça yeniden canlandırılabilecek ve hem gençlik hem de yerel halk yabancı dillerin tesirinden korunabilecektir.
…Lisan-ı resmi-i devletten bir kelime anlamaz fakat İngilizce ve Fransızcayı pek âlâ tekellüm eder Yafa ve Kudüs ve Beyrut mekteplerinden neş’et eylemiş birçok İslam gençlerine tesadüf eyledim….Mescid-i Aksa ile Sahratullahü’l-Müşerrefe etrafında bir vakitler talebe-i ulûma mahsus olarak vücuda getirilmiş oldukları halde bugün maatteessüf oda ve dükkân halinde isti‘mâl olunmakta bulunan hücrelerin ihyası veya ayrıca bir üniversite tesis suretiyle Mısır ve Hicaz ve Suriye kıtalarının bir nokta-i telâkîsi olan ve nezaket ve ehemmiyet-i mevkiiyyesi derkâr bulunan Kudüs-i Şerif’de Lisan-ı Osmanî dahi tedris olunmak üzere Mısır’ın Camiü’l-Ezher’ine muâdil bir medrese-i ulûm ve fünûn vücuda getirilmesini hükûmetime teklif eylerim…
