Yaklaşan İsrail Seçimleri Üzerine Değerlendirme
– İsrailliler, 1 Kasım 2022’de yapılacak seçimle birlikte üç buçuk yıl içinde beşinci kez
sandığa gitmiş olacaklar. Kasım 2018’de Netanyahu’nun mecliste çoğunluğu
kaybetmesiyle başlayan seçimler silsilesi; kurulamayan, kurulsa da çabuk dağılan
koalisyonlar sebebiyle bitmek bilmiyor.
– 2019 yılının Nisan ve Eylül aylarında yapılan iki farklı seçimin ardından koalisyon
kurulamaması sonucu 2020’nin Mart ayında yeni bir seçime daha gidildi. Bu seçim
sonucundaysa sandıktan birinci olarak çıkan Netanyahu’nun Likud Partisi; sandıktan
ikinci olarak çıkan Mavi-Beyaz Partisiyle ittifak kurmayı başarınca hükümet kurma
krizi bir süreliğine çözülmüş oldu.
– Ancak Mavi Beyaz Partisi’nin bu ittifakı kurması ciddi bir oy kaybına ve parti içi fikir
ayrılıklarına sebep oldu. Zira parti lideri Benny Gantz bundan öncesinde net bir
ideolojik yapı belirlemeksizin daha çok Netanyahu karşıtlığına dayalı bir siyaset
güdüyordu.
– Kırılgan bir yapıya sahip olan bu koalisyon hükümeti çalkantılı İsrail siyasi düzenine
çok dayanamadı ve henüz 2020 yılının sonunda dağıldı ve 2021’in Mart ayında yeni
bir erken seçim yapılmasına karar verildi.
– Yapılan bu seçimden Likud Partisi yine birinci çıkarken Yair Lapid’in Gelecek Var
Partisi ikinci parti konumundaydı. Likud Partisi lideri Netanyahu koalisyon kurmada
başarısız olunca ipler Yair Lapid’in eline geçti. Lapid ise uzun ve çetrefilli görüşmelerin
ardından bir koalisyon hükümeti kurmayı başardı.
– Kurulan bu koalisyon, Netanyahu’nun 12 senelik başbakanlığının sonunu getirdi. Sekiz
partinin dahil olduğu koalisyonda üç sağ, iki sol, iki de merkez parti yer alırken bir de
Arap partisi yer alıyordu. Böylesine ideolojik çeşitliliğe sahip bir koalisyonun neler
getireceği merakla beklenirken bir Arap partisinin direkt olarak koalisyon
hükümetinde yer alması ise İsrail tarihinde bir ilk olma özelliğine sahip.
– Sekizli koalisyonu oluşturan partiler: Netanyahu’nun geçmiş hükümetlerinde
bakanlıklar yapmış Gideo Sarr’ın kurduğu Yeni Umut Partisi, eski general Benny
Gantz’ın kurduğu Mavi Beyaz Partisi, 2018’de Netanyahu’dan desteğini çekerek
mecliste çoğunluğu kaybetmesini sağlayan İsrail Evimiz Partisi, Naftali Bennett’in
Yamina Partisi, İşçi Partisi, Meretz Partisi, Yair Lapid’in kurduğu Gelecek Var Partisi
ve son olarak Arap Ra’am Partisi.
– Birbirinden farklı ideolojilere sahip partilerin birleştiği en önemli nokta Netanyahu
karşıtlığıdır. Son dönemlerde Netanyahu hakkında ortaya atılan rüşvet ve yolsuzluk
iddiaları bu cephe almada önemli bir etken.
– 2021 Mart seçiminde büyük bir sürpriz yaparak meclisten dört sandalye ve kazanan
ve bu sayede koalisyon hükümeti için önem arz eden Ra’am Partisi’nin temel
beklentisi ise İsrail vatandaşı olan Arapların yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve
yaşanan hak ihlallerinin, ayrımcı politikaların son bulması.
– Haziran 2021’de göreve başlayan hükümette ilk iki yıl Yamina Partisi lideri Naftali
Bennett sonraki iki yılda ise Gelecek Var Partisi Lideri Yair Lapid görev yapacaktı.
Ancak koalisyon hükümeti henüz birinci yılını doldururken erken seçim kararı aldı.
– Haziran 2022’de Yair Lapid ve Naftali Bennett meclisi feshederek erken seçimlere
gitme konusunda anlaştı. Erken seçime gidilme nedeninin ise süresi dolan “yerleşimci
yasasının” meclisten geçirmekte başarısız olunması ve ülkenin anayasal kaosa
sürüklenmesinin engellenmesi olduğu öne sürüldü.
– Verilen bu erken seçim kararı tekrar başbakanlık koltuğuna dönmek için can atan
Netanyahu cephesini hareketlendirdi. Hükümeti, İsrail tarihinin en beceriksiz
hükümeti olmakla suçlayan Netanyahu, Kasım 2022’de yapılacak seçimlerin ardından
sağcı bir hükümet kurma sözü verdi.
– Yapılacak yeni seçimlere neredeyse bir ay kalmışken görülen manzaranın bundan
öncekilerden pek farklı olmadığı aşikarken İsrail siyasetinin ilerleyen süreçte nelerle
karşılaşacağı merak konusu.
