&
loading
ATLA
Gazze’nin Suyu

Kendisini Hâdimü’l-Haremeyn şeklinde tanımlayan Osmanlı Devleti, her yıl hac mevsiminin hemen öncesinde Haremeyn halkına para yahut kıymetli hediyeler göndermek için surre alayları tertip ederdi. Surrelerin maddi kaynağı büyük ölçüde vakıflar ile padişah ve saray mensuplarının hususi hazinesinden oluşurdu. Osmanlı; hâdimi olduğu bir diğer kutsal belde Filistin için de surreler göndermişti. Büyük bir hazırlık devresi ve uzun süren yolculuk sonunda ehline ulaşan emanetlerin ayrıntılı bir dökümü surre defterlerine yazılırdı. Günümüzde bu defterler aracılığıyla surrenin ulaştığı Kudüs şehrinin sosyokültürel, demografik ve iktisadî yapısı gibi pek çok konuda bilgi sahibi olabilmekteyiz. Elimizde bulunan Kudüs surre defterlerinin en eskilerinden, Hicrî 1002/1591 tarihli Kudüs surre defterinde Kudüs mücavirlerine dağıtılan yardım miktarları mahalle ve cemaat adı belirtilerek kaydedilmiştir. 

Osmanlı Devleti her türlü işlemi kayıt altına alarak kendi tarih yazımını da şekillendirmiştir denilebilir. Bugün Osmanlı arşivi ve çeşitli kütüphanelerde bulunan 5000’i aşkın surre defterinden birini aşağıda ilginize sunuyoruz.

Kaynaklar
1. BOA, TS. MA.d, nr:1213.
2. Mustafa Güler, “Kutsal Şehirlerin Sosyal Tarihinin Mühim Kaynaklarından Surre Defterlerinin Yayınına Dair Bir Deneme: Kudüs Surre Defteri” Abdülkadir Özcan’a Armağan: Tarihin Peşinde Bir Ömür, hzl. Hayrunnisa Alan/Ömer İşbilir/Zeynep Aycibin/Muhammet Ali Kılıç, İstanbul 2018, s. 397-416.